Đề tài tiêm PG 60 điều trị bệnh trĩ nội tại Bệnh Viện Y học cổ truyền Quảng Bình

ĐẶT VẤN ĐỀ

Bệnh trĩ là một bệnh rất thường gặp, người xưa từng có câu: " Thập nhân cửu trĩ" tức là cứ 10 người thì 9 người mắc bệnh. Bệnh trĩ chiếm tỷ lệ khá cao, đứng hàng thứ 3 trong các bệnh thuộc hệ thống tiêu hoá và đúng đầu trong các bệnh ở hậu môn trực tràng. Theo các tác giả châu Âu có khoảng 50% người mắc bệnh trĩ (Goligher,Denis, Thom son...).Thống kê ở Mỹ theo J.L.ponskythì 50% những người trên 50 tuổi mắc bệnh trĩ  [2], [6], [11].

Ở Việt nam, Tuệ Tỉnh ở Thế kỷ XIV), Hãi Thượng Lãn Ông Thế kỹ XVIII cũng đã nói đến bệnh trĩ và cách điều trị bằng các loại nhiều loại thuốc nam rất có hiệu quả cho dân chúng.

Theo Đinh văn Lực, tại khoa ngoại viện YHCT Việt Nam, bệnh trĩ chiếm khoảng 85,81% tổng số bệnh nhân tới khám bệnh vùng Hậu môn – Trực tràng.

Nguyễn Mạnh Nhâm và cộng sự năm 2003 điều tra ở miềm Bắc cho thấy tỉ lệ bệnh trĩ chiếm 55% dân số và tỉ lệ mắc bẹnh càng nhiều khi tuổi càng cao [4], [5]. 

Bệnh trĩ tuy không gây nguy hiểm ngay đến tính mạng người bệnh, song nó gây ra nhiều hậu quả xấu, gây ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống như : Đại tiện ra máu, viêm nhiễm từng đợt, đặc biệt búi trĩ sa ra ngoài khi gắng sức gây đau rát, ẩm ướt, khó chịu, ảnh hưởng tới tình hình sức khoẻ, tâm lý, sinh hoạt và lao động của người bệnh [1], [2].

Do bệnh gây nhiều hậu quả xấu như vậy, do đó từ xưa tới nay có rất nhiều Danh y trong, ngoài nước đã dày công nghiên cứu và đã tìm ra rất nhiều dược liệu, cùng các thủ thuật và các phẩu thuật khác nhau để giải quyết căn bệnh này [8].

Việc lựa chọn phương pháp điều trị nào cho có hiệu quả, còn tuỳ thuộc vào từng giai đoạn tiến triễn và mức độ nặng nhẹ của bệnh, vào thuốc men và trang thiết bị kỹ thuật của từng bệnh viện, đặc biệt còn phụ thuộc vào kinh nghiệm của từng thầy thuốc.

Hiện nay để nâng cao hiệu quả chữa bệnh, nhiều cơ sở khám chữa bệnh trong nước đã điều trị bệnh trĩ bằng các phương pháp đơn thuần hoặc phối hợp các phương pháp với nhau như: [2], [5], [9].

-       Điều trị bằng thuốc thang sắc uống Y học cổ truyền.

-       Điều trị bằng thuốc ngâm trĩ.

-       Tiêm xơ.

-       Thắt  trĩ bằng vòng cao su.

-       Thắt trĩ kết hợp tiêm thuốc Khô trĩ.

-       Phẩu thuật trĩ bằng dao điện hay bằng máy cao tần ( ZZ2D).

-       Phương pháp longo.

-       Phương pháp khâu tắc mạch trĩ và một số phương pháp khác.

Những năm gần đây nhằm góp phần phối hợp YHCT với YHHĐ trong điều trị bệnh trĩ cho cán bộ và nhân dân trong địa bàn tỉnh Quảng Bình. Bệnh viện YHCT Quảng Bình đã áp dụng nhiều phương pháp điều trị bệnh trĩ có hiệu quả như : Điều trị bệnh trĩ bằng thuốc tân dược, bằng thuốc YHCT uống và ngâm, điều trị trĩ bằng thủ thuật thắt trĩ, bằng phương pháp tiêm xơ để điều trị trĩ nội độ II chảy máu...

Phương pháp điều trị bệnh trĩ nội độ II bằng tiêm xơ thuốc PG.60 với kỹ thuật đơn giãn, an toàn, tiện lợi, chi phi thấp, dễ áp dụng và đặc biệt đem lại hiệu quả rất cao trong điều trị cho người bệnh.

 Hiện tại  Bệnh viện YHCT chưa có đề tài nghiên cứu nào đánh giá kết quả điều trị của phương pháp này.

Vì vậy Chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài " Đánh giá kết qủa điều trị bệnh trĩ nội độ II bằng phương pháp tiêm xơ thuốc PG.60 "

  Với 2 mục tiêu:

1.Tìm hiểu một số đặc điểm lâm sàng của các bệnh nhân trĩ nghiên cứu.

2. Đánh giá tác dụng xơ hoá (co) búi trĩ, tác dụng cầm máu, tác dụng giãm đau và theo dõi một số tác không mong muốn trên lâm sàngcủa thuốc PG60.

                   

CHƯƠNG I. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1.TÌNH HÌNH ĐIỀU TRỊ BỆNH TRĨ Ở NƯỚC TA

Tuệ Tĩnh một danh y Việt nam đời nhà Trần đã mô tả về bệnh trĩ và các dùng các bài thuốc nam để chữa bệnh [2].

Bệnh viện YHCT Việt Nam có các bài thuốc "chè trĩ" đạt kết quả cao với trĩ nội chảy máu, các loại thuốc khô trĩ tán A, B,C dùng bôi lên búi trĩ , kết quả trĩ rụng 75%- 94,5% tuỳ từng loại thuốc [4], [7].

Nguyễn Đình Hối năm 1982 công bố kết quả điều trị bệnh trĩ bằng phẩu thuật cắt bỏ riêng lẻ từng búi trĩ , kết quả sau mổ khỏi đạt 85%, không hoàn toàn khỏi 12%, trĩ tái phát 3% [9].

Bành Văn Khìu năm 1991 công bố công trình nghiên cứu : Đánh  giá kết quả sớm của những bệnh nhân trĩ độ nội  2-3 được điều trị bằng thủ thuật thắt và tiêm dung dịch khô trĩ. Kết quả loại tốt 96%, loại khá 0,7%, loại kém 3,3% [11].

Nguyễn Mạnh Nhâm năm 1993 đã sử dụng phương pháp thắt trĩ bằng dụng cụ theo phương pháp Barron (1963) cho bệnh nhân trĩ độ 2, độ 3.  Kết quả tốt 80% là phương pháp điều trị ngoại trú, kỷ thuật đơn giãn [6].

Nguyễn Tất Trung năm  2001 đã dùng thủ thuật thắt trĩ cải tiến "điều trị bệnh trĩ bằng thủ thuật thắt trĩ có bóc tách búi  trĩ kết hợp tiêm thuốc khô trĩ vào búi trĩ đã thắt " áp dụng cho trĩ nội xuất huyết độ 2 , trĩ nội độ 3, độ 4 và trĩ hỗn hợp nội ngoại. Đạt kết quả cao có thể được áp dụng tại các cơ sở khám chữa bệnh YHCT kết hợp với YHHĐ [11].

Nguyễn Mạnh Nhâm năm 2002 báo cáo phương pháp phẩu thuật khâu treo trĩ bằng tay.

1.2. TÌNH HÌNH ĐIỀU TRỊ BỆNH TRĨ TRÊN THẾ GIỚI

Lịch sử điều trị bệnh trĩ đã có từ thời cổ xưa và được nhiều nước trên thế giới rất quan tâm. Ở Ai cập năm1871 xuất hiện phương pháp tiêm xơ được gọi với cái tên bí mật " Điều trị trĩ không đau, không chảy máu". Theo Andreus thống kê 3295 trường hợp tiêm xơ và tác giả ước tính trong năm 1879 ở Mĩ có ít nhất 10.000 Bệnh nhân đã điều trị bằng PP tiêm xơ.

Terrell năm 1916 tường trình kết quả tiêm xơ 125 BN trong vòng 3 năm và mô tả rõ phương pháp này, có thể nói đây là người đầu tiên có công đưa PP tiêm xơ thành một PP điều trị bệnh trĩ có căn bản khoa học thời bấy giờ.

  Các phương pháp phẩu thuật cắt trĩ thường được nhiều nước thực hiện là:

·        Phương pháp cắt khoanh niêm mạc: do Whitehead  Anh Quốc thực hiện năm 1882 nguyên tắc cắt khoanh niêm mạc và lớp dưới niêm mạc có các búi TM trĩ sau đó kéo niêm mạc từ trên xuống khâu với da ở hậu môn. Phương pháp này ngày nay không dùng vì đưa lại quá nhiều biến chứng như hẹp hậu môn, rỉ dịch ở hậu môn, đăc biệt là mất tự chủ hậu môn.

·        Phương pháp cắt từng búi trĩ : nguyên tắc phẩu thuật là cắt riêng biệt từng búi trĩ, để lại ở giữa các búi trĩ các mảnh da – niêm mạc (cầu da niêm mạc). Nhóm này gồm các PT Milligan – Mogan ở Anh năm 1937,  PT Ferguson ở Mĩ năm 1959, PT Park ở Anh thực hiện năm 1965 .

·        Phương pháp Longo thực hiện năm 1993: Với sử dụng máy khâu vòng để cắt một khoanh niêm mạc trên đường lược 2-3 cm và khâu vòng bằng máy bấm, phương pháp nàyđược ưa chuộng vì không đau, thời gian nằm viện ngắn, nhược điểm chi phí còn quá cao.

·        Phương pháp khâu treo trĩ bằng tay: Đây là Phương pháp cải tiến của PT Longo ở các nước đang phát triển do giá thành cao của PP Longo. PT này đã được Ahmed M Hussein được báo cáo năm 2001. Nguyên tắc là làm giãm lưu lượng máu đền búi trĩ để thu nhỏ thể tích búi trĩ và treo búi trĩ lên ống hậu môn bằng các mũi khâu tay khâu xếp nếp niêm mạc trên đường lược 2-3cm.

·        PP khâu cột động mạch trĩ dưới hướng dẫn của siêu âm Doppler : PP này được Kazumasa Morinaga  Nhật Bản thực hiện lần đầu tiên năm 1995, với một dụng cụ có tên Mirocom, là một máy gồm một đầu do siêu âm Doppler gắn liền trong một ống soi hậu môn, qua dụng cụ này tác giả do tìm 6 động mạch, là những nhánh tận của động mạch trực tràng trên và các nhánh động mạch này được khâu cột ở vị trí trên đường lược 2cm. Nguyên tắc của PP này là làm giảm lưu lượng máu dến các búi trĩ, chỉ áp dụng cho trĩ nội độ 2 và 3, ưu điểm PP này là không đau và bảo tồn được đệm hậu môn. PP này cũng không giải quyết được các trường hợp trĩ nội tắc mạch và các trường hợp có mẫu da thừa. 

1.3. TỔNG QUAN BỆNH TRĨ THEO YHHĐ

1.3.1. Cấu trúc – hệ mạch máu - mô học.

* Cấu trúc

Ống hậu môn có dạng hình trụ, chiều dài từ 3-4 cm, đường kính 3cm. Cơ thắt trong (chịu sự chi phối của thân kinh thực vật) và cơ thắt ngoài (chịu sự chi phối của thần kinh tuỷsống)  bao bọc quanh ống hậu môn. Niêm mạc hậu môn có các nếp gấp dọc tạo nên những cột Morgagni. Đường nối qua các chân cột Morgagni là đường lược. Đám rối tỉnh mạch trĩ trong ( sinh ra trĩ nội) ở phía trên đường lược. Đám rối tỉnh mạch trĩ ngoài (sinh ra trĩ ngoại) ở phía dưới đường lược, dưới da hậu môn [2], [10], [11].

Hình 1: Cấu trúc của ống hậu môn

* Hệ mạch máu

Các động mạch trực tràng cấp máu đến hậu môn, theo các tỉnh mạch cùng tên đi kèm động mạch. Vòng nối tỉnh mạch lưu thông 2 hệ cửa - chủ ở lớp dưới niêm mạc hậu môn. Stelzner năm 1962 và Schmidt –Staubesand năm1972 đã tìm ra những nối thông trực tiếp giữa động mạch và tỉnh mạch gọi là (Shunts) ở lớp dưới niên mạc hậu môn. Thomson năm 1975 tìm thấy các đệm hậu môn tương ứng vị trí các búi trĩ. Các Shunts và các đệm hậu môn có vai trò điều hoà tuần hoàn và khép kín lồng ống hậu môn [2].

* Mô học của niêm mạc hâu môn

Miêm mạc hậu môn là lớp niêm mạc chuyễn tiếp. Phía trên đường lược là biểu mô tuyến, nghèo nàn các thụ thể thần kinh nhân xúc giác. Phía dưới đường lược là biểu mô giả da, giàu các thụ thể thần kinh nhận cảm xúc giác: Meisner, Golgi, Paccini, Krass. Các thụ thể thần kinh nhận cảm giác xúc giác nàyduy trì chức năng tự chủ hậu môn qua hoạt động của cơ thắt. Phẩu thuật làm tiêu huỷ vùng niêm mạc nhạy cảm nay dẫn đến hậu quả  mất khả năng nhận cảm gây rối loạn mất tự chủ hậu môn và tạo nên sẹo lớn làm chít hẹp hâu môn [10], [11].

1.3.2. Sinh lý học của hậu môn

Đào thải phân là một hoạt đông tự chủ của hậu môn. Chức năng thực hiện được nhờ  đáp ứng kiềm chế của cơ thắt hậu môn qua đường dẫn truyền thông tin cảm giác. Các thụ  thể thần kinh cảm giác ở niêm mạc hậu môn đóng vai trò tạo nên sự đáp ứng của cơ thắt duy trì chức năng tự chủ [11].

1.3.3. Phân độ trĩ nội  [11].

Phân độ trĩ nội theo tiêu chuẩn bệnh viện St.Marks luân đôn có ý nghĩa trong chẩn đoán và điều trị.

          *Trĩ độ 1: ỉa ra máu tươi , búi trĩ căng phòng khi gắng sức nhưng không sa ra ngoài.

*Trĩ độ 2: ỉa ra máu tươi, đau, búi trĩ sa lồi khi gắng sức nhưng tự co vào hậu môn khi hết gắng sức.

*Trĩ độ 3: ỉa ra máu tươi ,đau, tiết dịch gây mất vệ sinh. Búi trĩ sa lồi không tự co lên được phải lấy tay nhét vào hậu môn.

        *Trĩ độ 4: ỉa ra máu tươi, tiết dịch ẩm ướt mất vệ sinh. Búi trĩ sa lồi ra ngoài không co lên được, luôn nằm ngoài hậu môn.

Hình 2: Phân bố các loại bệnh trĩ

1.4. BỆNH TRĨ THEO YHCT

1.4.1. Nguyên nhân bệnh sinh theo YHCT: Do các yế tố sau đây gây ra [1], [2].

- Thấp nhiệt( viêm nhiễm ở đại trường gây ra bệnh trĩ).

- Đại trường tích nhiệt: Do ăn nhiều đồ cay, nóng, béo, bổ, phế, vị, can bị nhiệt dồn xuống sinh bệnh.

- Lao động quá sức, đẻ nhiều, tỳ hư làm khí hư hạ hãm xuống sinh bệnh .

- Do vận đông ít lâu ngày, đứng lâu dễ bị mắc bệnh.

1.4.2 Các thể bệnh và phương pháp điều trị bảo tồn [3], [4].

* Thể thấp nhiệt : Đại tiện đau, rát, trĩ chảy máu, khó đại tiện khó chịu, cảm giác sưng nề hậu môn cả khi đi đại tiện và lúc không đi, rêu lưỡi vàng, chất lưỡi đỏ, tiểu vàng, mạch sác.

 Cách điều trị: Thanh nhiệt lợi thấp, hoạt huyết chỉ thống

     Bài thuốc cổ phương: Chỉ thống thang gia vị

Hoàng bá    12g                      Đương qui  10g                         Đào nhân    8g

Hoàng liên  12 g                     Trạch tả      12 g                       Xích thược 12g

Sinh địa      16   g                    Đại hoàng    6 g

  Ngày 01 thang sắc uống chia 2 lần sáng chiều

    Châm cứu: châm tả: Trường cường, thứ liêu, thừa sơn, hợp cốc, tam âm giao, khúc trì, đại trường du.

  * Thể tỳ hư: Mệt mỏi, chân tay mỏi, ngại vận động, trĩ ra máu, ăn kém chậm tiêu, mạch trầm nhược.

    Cách điều trị: Bổ khí, ích huyết, thăng đề

 Bài thuốc cổ phương: Bổ trung ích khí thang gia vị

Đẳng sâm     16g                      Đương qui     12g                         Thăng ma    8g

Hoàng kỳ      12 g                    Bạch truật      12 g                         Sài hồ        10g

Trần bì          16   g                  Cam thảo         6 g                         Đại táo       12g

Kinh giới tuệ 12g                    Hoè hoa          12g

  Ngày 01 thang sắc uống chia 2 lần sáng chiều.

Châm cứu: châm bổ: Bách hội, quan nguyên,khí hải, thừa sơn, tam âm giao.

1.4.3. Phương pháp làm hoại tử búi trĩ của Y học cổ truyền [1 ], [ 2], [4].

Y học cổ truyền có các loại thuốc bôi độc đáo gọi là thuốc " khô trĩ " dùng bôi vào búi trĩ chủ yếu dùng để điệu trị trĩ nội .

Các loại thuốc bôi làm hoại tử búi trĩ đã được áp dụng nhiều ở nước ta như:

-       Khô trĩ tán A.

-       Khô trĩ tán B.

-       Khô trĩ tán C .

  Thuốc có tác dụng làm hoại tử búi trĩ, hiệu quả thì tuỳ theo từng loại thuốc, hiện nay ít sử dụng.

CHƯƠNG II:CHẤT LIỆU, ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

 2.1. CHẤT LIỆU VÀ CHẾ PHẨM NGHIÊN CỨU

2.2.1. Chất liệu : thuốc tiêm xơ  PG.60 5%.

2.2.2. Xuất sứ, thành phần, dạng thuốc và nơi sản xuất

 - Xuất sứ : Thuốc PG.60 được bào chế  vào năm 1960 của thế kỹ trước chuyên dùng để tiêm xơ trĩ nội, với tên gọi là PG.60, đến nay thuốc vẩn được sữ dụng rộng rải để điều trị vì hiệu quả cao của thuốc.

- Thành phần: phê nol 5%, glycêrol 5%, nước cất 90%.

- Dạng thuốc:  Dạng dung dịch tiêm, không màu, đóng trong lọ thuỷ tinh 20 ml/ lọ.

 - Nơi sản xuất : Viện Y Học Cổ Truyền Thành phố Hồ Chí Minh .

2.2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

2.2.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân 

2.2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân theo YHHĐ[5], [6], [11]. 

- ≥ 20 tuổi.

- Không phân biệt giới, nghề nghiệp.

- Được chẩn đoán xác định trĩ nội độ II gồm (đại tiện ra máu, búi trĩ sa ra ngoài và vào được, khám thấy trĩ, không thấy nguyên nhân khác).

2.2.1.2 Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân theo YHCT [3], [4], [6]. 

  + Thể thấp nhiệt : Đại tiện đau, rát, trĩ chảy máu, khó đại tiện khó chịu, cảm giác sưng nề hậu môn cả khi đi đại tiện và lúc không đi, rêu lưỡi vàng, chất lưỡi đỏ, tiểu vàng.

  + Thể tỳ hư: Mệt mỏi, chân tay mỏi, ngại vận động, trĩ ra máu, ăn kém chậm tiêu, mạch trầm nhược.

2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ [11]

    - < 20 tuổi.

   -  Phụ nữ có thai và đang cho con bú.

    - Bệnh nhân  trĩ nội độI, III và IV.

    - Trĩ có kèm theo các bệnh cấp và mạn tính khác: áp xe hậu môn, rò hậu môn, nứt kẽ hậu môn cấp và mạn tính, polip, k trực tràng.

    - Trĩ mắc thêm các bệnh: suy tim, suy gan, suy thận.

    - HIV, các bệnh về máu...

    - Bệnh nhân không tuân thủ nguyên tắc điều trị.

2.3 . PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu:

    Thiết kế nghiên cứu theo phương pháp tiến cứu, thực nghiệm lâm sàng, so sánh kết quả trước và sau điều trị. 

 2.3.2. Cở mẩu nghiên cứu

   45 BN chẩn đoán xác định trĩ nội độ II được điều trị nội trú tại khoa nội BVYHCT Quảng Bình. 

 2.3.3. Phương pháp nghiên cứu trên bệnh nhân

          Bệnh nhân thuộc diện nghiên cứu vào viện điều trị nội trú đều được làm bệnh án, khám LS, làm các xét nghiệm CLS, được chẩn đoán theo YHHĐ và YHCT.

* Qui trình kỹ thuật tiêm xơ

* Tiêm xơ trĩ bằng thuốc PG.60 5% là PP dễ thực hiện, đơn giản, nhanh chóng và an toàn, kết quả điều trị cao, thời gian điều trị ngắn, giá thành thấp và được rất nhiều người ưa chuộng.

* Mục đích của PP là tạo mô sẹo xơ hoá hoàn toàn làm búi trĩ dính vào lớp cơ dưới niêm mạc do đó làm giảm lưu lượng máu đến búi trĩ không gây chảy máu.

*  Thực hiện thủ thuật : BN được thực hiện ở buồng kỹ thuật.

   -  Vô khuẩn: Sát trùng vùng hậu môn bằng Betadin10%.

   -  Đặt ống soi hậu môn - trực tràng, quan sát phát hiện búi trĩ.

   - Tiêm thuốc PG.60 5% vào búi trĩ nội độ II.

   - Vị trí tiêm là gốc búi trĩ và ở đáy búi trĩ nằm trên đường lược  .

   - Thông thường tiêm ở vị trí 4 giờ, 7giờ và 11 giờ .

   - Độ sâu: tiêm vào lớp dưới niêm mạc.

   - Số lượng từ 0,5 -3 ml tuỳ theo búi trĩ to hay nhỏ, bơm thuốc chậm.

   - Lấy ống soi hậu môn, theo dõi BN 10 phút rồi đưa BN về phòng điều trị .   *Đợt điều trị: tiêm 4 mũi cách nhau 4 ngày tiêm 1 mũi.

*  Khám và theo dõi sau tiêm cụ thể: sau lần tiêm thứ nhất, sau lần thứ 2, sau lần tiêm thứ 3 và lần tiêm thứ 4.

2.3.4.Các chỉ tiêu theo dõi trên lâm sàng

 2.3.4.1.Chỉ tiêu đánh giá mức độ chảy máu trĩ ( 3 mức độ):

    - Nhẹ : máu chảy ít dính phân khi đại tiện.

.   - Vừa : máu chảy nhỏ giọt khi đại tiện.

    - Nặng: Chảy máu phun thành tia khi đi đại tiên.

2.3.4.2.Chỉ tiêu đánh giá mức độ đau  theo thang điểm VAS

  (  Visualanallogueslale).

  Thước VAS:

  0-1điểm: không đau.

  2-4 điểm : đau ít.

  5-6 điểm: đau vừa.

   7-8 điểm : đau nhiều.

  9-10 điểm : rất đau.

   * Nhẹ : Bệnh nhân đau rất nhẹ, tăng lên khi đại tiện hoặc thăm khám, nhưng vẩn chịu được không phải dùng thuốc giảm đau và không ảnh hưởng đến tư thế vận động ( tương đương <4 điểm VAS).

  * Vừa : Bệnh nhân đau nhiều, vận động đau nhiều, khi di ngoài rất đau, khi đi ngoài xong phải dùng thuốc giảm đau, thăm khám hậu môn lần thứ nhất chụi được thăm khám lần thứ hai không thể chịu đựng được (tương đương <7 điểm VAS).

  *Nặng: Bệnh nhân đau liên tục, bệnh nhân thường phải dùng thuốc giảm đau (tương đương >7 điểm).

2.3.4.3.Chỉ tiêu đánh giá mức độ xơ hoá (co) của búi trĩ.

- Loại tốt : búi trĩ tạo mô sẹo xơ hoá hoàn toàn dính vào lớp cơ dưới niêm mạc.

- Loại trung bình: Trĩ trở về độ I.

- Loại kém: Trĩ giữ nguyên độ II hoặc nặng lên độ III.

2.4. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ

2.4.1.Tiêu chuẩn đánh giá kết quả dựa vào lâm sàng và thay đổi chỉ số điểm.  

2.4.1.1.Tiêu chuẩn đánh giá mức độ cầm máu:

  - Loại tốt: sau điều trị BN đi ngoài bình thường không có máu.

  - Loại trung bình: sau điều trị đại tiện vẩn còn ra máu nhưng ở mức nhẹ hơn.

  - Loại kém:( không kết quả) sau điều trị bệnh không giảm.

2.4.1.2.Tiêu chuẩn đánh giá mức độ giảm đau:

  - Loại tốt : sau điều trị hết đau.

  - Loại trung bình : sau điều trị có giảm đau hơn.

  - Loại kém : vẩn còn đau như trước.

2.4.1.3. Đánh giá mức độ xơ hoá (co) búi trĩ :

  - Loại tốt: Trĩ tạo mô sẹo xơ hoàn toàn dính vào lớp cơ dưới niêm mạc.

  - Loại trung bình: Trĩ trở về độ I.

  - Loại kém : Giữ nguyên trĩ độ II hoặc trĩ nặng lên độ III.

2.4.2.Đánh giá kết quả điều trị

Khỏi: Các tiêu chuẩn đánh giá đều đạt loại tốt

Đỡ :  1 đến 3 tiêu chuẩn đánh giá mức trung bình trở lên.

Không khỏi : Các chỉ tiêu đánh giá đạt loại kém.

2.4.3.Theo dõi tác dụng không mong muốn

- Chảy máu chổ tiêm.

- Bí tiểu.

- Hoại tử vùng tiêm.

2.5. Phương pháp khống chế sai số

Để các thông tin thu thập trong quá trình nghiên cứu được đảm bảo khách quan, hạn chế được các sai số chúng tôi tuân thủ một số yêu cầu như sau :

 Các BN được thăm khám tỉ mỉ, cẩn thận về lâm sàng và cận lâm sàng ghi chép đầy đủ vào bệnh án.

Các BN được dùng đúng phác đồ nghiên cứu.

          Các chỉ số được xử lý khách quan và trung thực.

2.6. Phương pháp xử lý số liệu trong nghiên cứu

Các số liệu thu được trong nghiên cứu được phân tích, xử lý theo phương pháp thống kê y sinh học .Chương trình SPSS for Winsdow 11.0

2.7. Địa điểm và thời gian nghiên cứu

+ Địa điểm: Khoa nội BVYHCT. Quảng Bình.

       + Thời gian nghiên cứu: Từ 1/ 2012 đến 09/ 2014

2.8. Đạo đức nghiên cứu 

Đề tài nghiên cứu tiến hành được sự đồng ý của Giám đốc và Hội đồng khoa học bệnh viện YHCT Quảng Bình.

 Nghiên cứu chỉ nhằm mục đích chăm sóc và bảo vệ cho sức khoẻ cho con người, ngoài ra không còn  mục đích nào khác .

 

   

CHƯƠNG III. DỰ KIẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

         Tổng số bệnh nhân đủ diều kiện đưa vào nghiên cứu là: 45 BN

3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG

                                      Bảng 3.1. Kết quả theo nhóm tuổi

Bệnh nhân Tuổi	Số BN (n=45)	Tỷ lệ %
20 - 29
30-39
40-49
50-59
≥ 60
Tæng

NhËn xÐt:

                                      B¶ng: 3.2. Ph©n lo¹i theo giíi tÝnh

BÖnh nh©n Giíi	Sè BN (n=45)	Tû lÖ %
Nam
N÷
Tæng

NhËn xÐt:

                                 

                                     B¶ng: 3.3. NghÒ nghiÖp

BÖnh nh©n NghÒ nghiÖp	Sè BN (n=45)	Tû lÖ %
Công chức, viên chức
Công nhân
Nông dân
NghØ h­u
Tæng

NhËn xÐt:

                                B¶ng: 3. 4.Thãi quen ¨n uèng

BÖnh nh©n Thãi quen	Sè BN ( n=45)	Tû lÖ %
Uèng r­îu, ¨n chÊt cay
Kh«ng uèng r­îu, ¨n uèng b×nh th­êng
Tæng

 NhËn xÐt:

                                          B¶ng: 3.5. Tiền sử bệnh

BÖnh nh©n Tiền sử bệnh	Sè BN ( n=45)	Tû lÖ %
Táo bón
Phân lỏng
Yếu tố gia đình
Không rỏ nguyên nhân
Tæng

NhËn xÐt:

                          B¶ng: 3. 6. Thời gian mắc bệnh (năm)

BÖnh nh©n Thời gian mắc bệnh	Sè BN (n= 45  )	Tû lÖ %
< 1
1 – 4
5- 9
10-19
>20
Tæng

NhËn xÐt:

                                       B¶ng: 3. 7. Mức độ đại tiện ra máu

BÖnh nhân Đại tiện mức độ ra máu	Sè BN (n= 45  )	Tû lÖ %
Không chảy máu
Máu dính phân
Chảy nhỏ giọt
Chảy thành tia
Tæng

NhËn xÐt:

                                        

                                   

B¶ng: 3.8. Sè bói trÜ

BÖnh nh©n Sè bói trÜ	Sè BN (n=45)	Tû lÖ %
1 bói
2 bói
3 bói
>3 bói
Tæng

NhËn xÐt:

3.2. KẾT QUẢ  ĐIỀU TRỊ

3.2.1. Kết quả xơ búi trĩ

                       

                       Bảng : 3.9. Kết quả xơ hoá ( co)  búi trĩ

Bệnh nhân Kết quả xơ hoá	Trước điều trị		Sau điều trị
	SBN(n=45)	Tỷ lệ %	SBN(n=45)	Tỷ lệ %
Trĩ xơ hoá hoàn toàn, tạo mô sẹo dính vào lớp cơ dưới niêm mạc
Về độ I
Trĩ độ II, độ III
Tổng
P trước-sau

Nhận xét :

3.2.2. Tác dụng cầm máu

                            Bảng: 3.10. Kết quả tác dụng cầm máu

Bệnh nhân Mức độ chảy máu	Trước điều trị			Sau điều trị
	SBN (n=45)	Tỷ lệ %		SBN(n=45)		Tỷ lệ %
Không chảy máu
Nhẹ
Vừa
Nặng
Tổng
P trước- sau

3.2.3. Tác dụng giảm đau

                              Bảng: 3.11.Tác dụng giảm đau của thuốc PG 60

Bệnh nhân Mức độ đau	Trước điều trị		Sau điều trị
	Số BN(n=45)	Tỷ lệ %	Số BN(n=45)	Tỷ lệ %
Không đau
Nhẹ
Vừa
Nặng
Tổng
P trước-sau

Nhận xét :

3.2.4. Kết quả điều trị theo YHCT

                   Bảng: 3.12. Kết quả điều trị theo y học cổ truyền

Bệnh nhân Loại	Thấp nhiệt		Tỳ hư
	SBN(n=   )	Tỷ lệ %	SBN(n=   )	Tỷ lệ %
Tốt
Trung bình
Kém
Tổng

Nhận xét :

3.2.6. Tác dụng không mong muốn trong điều trị

                          Bảng: 3.13. Tác dụng không mong muốn

Bệnh nhân Các tai biến	Số BN (n=45)	Tỷ lệ %
Chảy máu chổ tiêm
Bí tiểu tiện
Hoại tử  chổ tiêm
Tổng

Nhận xét :

                        Bảng: 3.14. Tình hình sức khoẻ,tâm lý

Bệnh nhân Tình hình sức khỏe, tâm lý	Số BN (n=45)	Tỷ lệ %
Tốt hơn
Như trước
Xấu đi
Tổng

Nhận xét :

3.2.5. Kết quả điều trị chung

                                      Bảng : 3.15. Tổng hợp phân loại kết quả

Loại	Số BN ( 45 )	Tỷ lệ %
Tốt
Trung bình
Kém
Tổng

Nhận xét :

3.3. KIỂM TRA BỆNH NHÂN SAU 6 THÁNG ĐIỀU TRỊ

Bảng : 3.16. Trĩ tái phát ( đại tiện ra máu, sa búi trĩ, đau)

Bệnh nhân Trĩ tái phát	Số BN ( 45 )	Tỷ lệ %
Đại tiện ra máu
Sa búi trĩ
Đau
Tổng

3.4.KIỂM TRA BỆNH NHÂN SAU 12 THÁNG ĐIỀU TRỊ                                                             Bảng : 3.17. Trĩ tái phát ( đại tiện ra máu, sa búi trĩ, đau)

Bệnh nhân Trĩ tái phát	Số BN (45)	Tỷ lệ %
Đại tiện ra máu
Sa búi trĩ
Đau
Tổng

CHƯƠNG IV. BÀN LUẬN

4.1. Một số đặc điểm lâm sàng.

4.2. Kết quả nghiên cứu tác dụng của thuốc PG60.

4.3. Tai biến xảy ra trong điều trị.

CHƯƠNG V. KẾT LUẬN

CHƯƠNG VI:KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT

TÀI LIỆU THAM KHẢO

                      

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.Bài giảng Y học cổ truyền tập I (2009), Đại học Y Hà Nội, Nhà xuất bản  y học.

2.Bộ môn Y học cổ truyền (1996), trường Đại học Y Hà Nội, Nhà xuất bản  y học.

3.Hoàng Bảo Châu (1997),  “ Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng“, Nhà xuất bản y học.  

4.Hoàng Bảo Châu (1999), “ Phương pháp chữa bệnh trĩ bằng y học cổ

5.Phạm Gia Khánh( 1993), “ Bệnh trĩ - Bài giảng ngoại khoa sau đại học”,  Học viện Quân y, Nhà xuất bản  y học .

6.Hồ Thị Kim, Hoàng Định Lân (2000) ” Nghiên cứu ứng dụng khô trĩ tán C điều trị trĩ nội độ II, III ” ,  Tạp chí hậu môn học.

7.Hoàng Đình Lân (1996) “ Đánh giá tác dụng bài thuốc chè trĩ trên bệnh nhân trĩ viêm tiến triển” , Luận văn tốt nghiệp bác sỹ CK2 trường Đại học Y Hà Nội.

8.Đỗ Tất Lợi  (2003), Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam,  Nhà xuất bản y học.

9.Nguyễn Mạnh Nhâm và cộng sự (1977) , “ Nghiên cứu bệnh trĩ ở Việt Nam - Hiện trạng và các biện pháp phòng chống” , Báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu cấp bộ.

10.Nguyễn Mạnh Nhâm (2003), Những bệnh cần biết ở vùng hậu môn, Nhà xuất bản y học.

11.Nguyễn Tất Trung (2001),  “ Nghiên cứu thủ thuật thắt trĩ cãi tiến kết hợp tiêm khô trĩ tán B vào búi trĩ  điều trị trĩ nội, trĩ ngoại và trĩ hổn hợp” , Luận án tiến sỹ trường Đại học  y Hà Nội.

                                                  PHỤ LỤC

                                                                                           Trang

ĐẶT VẤN ĐỀ...............................................................................1

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU................................4

Tình hình bệnh trĩ ở nước ta....................................................................4

Tình hình bệnh trĩ ở trên thế giới............................................................4

Tổng quan bệnh trĩ theo YHHĐ..............................................................6

1.3.1. Cấu trúc, hệ mạch, máu mô học........................................................6

        1.3.2.Sinh  lý học hậu môn.......................................................................... 8

        1.3.4. Phân độ trĩ nội....................................................................................8

1.4. Bệnh trĩ theo YHCT...........................................................................9

1.4.1. Nguyên nhân gây bệnh theo YHCT...................................... ............9

        1.4.2. Các thể bệnh và phương pháp điều trị................................... ...........9

1.4.3. Phương pháp làm hoại tử búi trĩ.............................................. ........10

CHƯƠNG 2: CHẤT LIỆU, ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP  NGHIÊN CỨU...............................................................11

2.1. Chất liệu và chế phẩm nghiên cứu..................................................11

2.1.1.Chất liệu............................................................................................11

2.1.2. Xuất xứ, thành phần, dạng thuốc và nơi sản xuất............................11

2.2. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................11

2.2.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân.............................................................11

2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ...........................................................................12

2.3. Phương pháp nghiên cứu.................................................................12

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu.........................................................................12

2.3.2. Cở mẩu nghiên cứu.........................................................................12

2.3.3. Phương pháp nghiên cứu trên bệnh nhân........................................12

2.3.4. Các chỉ tiêu theo dõi trên lâm sàng.............................................13

2.4. Phương pháp đánh giá kết quả ..................................................14

2.5. Phương pháp khống chế sai số....................................................15

2.6. Phương pháp xữ lý số liệu trong nghiên cứu.............................15

2.7. Địa điểm và thời gian nghiên cứu. .............................................15

2.8. Đạo đức trong nghiên cứu...........................................................15

CHƯƠNG 3. DỰ KIẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.........16

3.1. Đặc điểm chung............................................................................16

3.2. Kết quả điều trị.............................................................................19

3.3.Kiểm tra bệnh nhân sau xuất viện sau 6tháng,12 tháng............22

CHƯƠNG 4:BÀN LUẬN........................................................22

4.1. Bàn luận đặc điểm chung..............................................................23

4.2. Bàn luận phương pháp tiêm xơ....................................................23

4.3. Bàn luận kết quả điều trị...............................................................23

4.4. Bàn luận trĩ tái phát sau 6 tháng, sau 12 tháng sau điều trị......23

CHƯƠNG V:KẾT LUẬN................................................23

1.Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân nghiên cứu...............................23

2.Kết quả của phương pháp điều trị...................................................23

3.Tình hình tái phát của bệnh..............................................................23

CHƯƠNG VI: KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT................................23

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................23

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Kết quả theo nhóm tuổi...........................................................                      B¶ng: 3.2. Ph©n lo¹i theo giíi tÝnh..........................................................

B¶ng: 3.3. NghÒ nghiÖp...........................................................................

B¶ng: 3. 4.Thãi quen ¨n uèng..................................................................

B¶ng: 3.5. Tiền sử bệnh...........................................................................                        

 B¶ng: 3. 6. Thời gian mắc bệnh (năm) ..................................................                                    

B¶ng: 3. 7. mức độ đại tiện ra máu..........................................................

B¶ng: 3.8. Sè bói trÜ ................................................................................

Bảng : 3.9. Kết quả xơ hoá ( co)  búi trĩ..................................................

Bảng: 3.10. Kết quả tác dụng cầm máu...................................................                              

Bảng: 3.11.Tác dụng giảm đau của thuốc PG 60....................................

Bảng: 3.12. Kết quả điều trị theo y học cổ truyền...................................

Bảng: 3.13. Tác dụng không mong muốn...............................................

Bảng: 3.14. Tình hình sức khoẻ,tâm lý...................................................                                      

 Bảng : 3.15. Tổng hợp phân loại kết quả............................................... 

Bảng : 3.16. Trĩ tái phát sau 6 tháng ( đại tiện ra máu, sa búi trĩ, đau)...

Bảng : 3.17.Trĩ tái phát sau 12 tháng ( đại tiện ra máu, sa búi trĩ, đau)..

                         

                               CÁC CHỬ VIẾT TẮT

BN : Bệnh nhân.

BVYHCT: Bệnh viện Y học cổ truyền.

CLS: Cận lâm sàng.

YHCT: Y học cổ truyền.

YHHĐ : Y học hiện đại.

      LS: Lâm sàng.
VAS: VisuAlanallogueSlale.

KHKT: Khoa học kỹ thuật.

XN: Xét nghiệm.

PP: Phương pháp.

SBN: Số bệnh nhân.

PT: Phẩu thuật.

TM: Tỉnh mạch.

KTĐT: Kiểm tra điều trị